سیمای امام موسی کاظم (ع) در آینۀ شعر معاصر عربی و فارسی

نوع المستند : مقاله پژوهشی

المؤلفون

1 دانشجوي دكتري زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

4 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

المستخلص

بررسی شخصیّت امام کاظم(ع) و بازتاب گستردۀ ‌آن در شعر معاصر آیینی عربی و فارسی محور اصلی این پژوهش است و در آن، با بهره‌گیری از نظریة ادبیات تطبیقی اسلامی، به‌ بررسی توصیفی-تحلیلی سیمای امام کاظم(ع) در شعر چهار تن از شاعران معاصر عربی و فارسی پرداخته می‌شود تا نشان داده شود كه انديشة شاعران معاصر عربی و فارسی دربارة اين شخصیّت چگونه بوده است و هر يك از آنان، از چه ابزارهای ادبی بهره برده‌اند؟ یافته‌های این پژوهش، بیانگر این است که اندیشه‌های این شاعران در بسیاری از موارد شبیه به‌ هم است. علت این تشابه در اعتقاد به اصل امامت در میان ایشان است. همچنین موضوعاتی؛ همانند مصائب و زندانی شدن امام(ع)، عبادات وی، از جمله موضوعات مشترک میان این دوگروه شاعر است. اما موضوعاتی؛ همچون نوری از انوار، حجّت حق و الگو برداری از ظلم‌ستیزی، بیشتر در شعر شاعران فارس و قضیة مسموم شدن امام در زندان، در شعر شاعران عرب منعکس شده است. همچنین، شاعران عربی‌سرای مورد پژوهش برخلاف دو شاعر فارس، در شعر خود به‌ جزئیات بیشتری پرداخته و زبان شعری آنان ساده‌تر است، اما آرایه‌های بلاغی کمتری را نیز به‌ خدمت گرفته‌اند

الكلمات الرئيسية


  1. قرآن کریم.

    1. أبوالفرج الإصفهاني. (1385). مقاتل الطالبیّین. النجف: المکتبة الحیدریّة.
    2. امیری، جهانگیر. (1383). التجوید الأمثل. کرمانشاه: طاق‌بستان.
    3. جعفریان، رسول. (1391). حیات فکری – سیاسی امامان شیعه. چاپ دوم. تهران: علم.
    4. حامد، توکّل. (بی‌تا). دیوان توکل. چاپ نشده.
    5. حسینی خامنه‌ای، سید علی. (1391). انسان 250 ساله. چاپ دوازدهم. تهران: مؤسسه ایمان جهادی.
    6. خطیب بغدادی، احمد بن علی ابوبکر. (1422). تاریخ بغداد. بیروت: دارالغرب الاسلامی.
    7. خفاف، إسماعیل الحاج عبد الرحیم. (1431). الإمام الکاظم وذراریه. العراق: العتبة الکاظمیّة.
    8. زنجانی، برات. (1377). صور خیال در خمسه نظامی. تهران: امیرکبیر.
    9. زینی‌وند، تورج. (1395). به سوی نظریۀ ادبیات تطبیقی اسلامی. چاپ اوّل. تهران: یار دانش.
    10. شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1366). صور خیال. چاپ سوم. تهران: آگاه.
    11. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1370). موسیقی شعر. چاپ سوم. تهران: آگاه.
    12. شمیسا، سیروس. (1376). بیان. چاپ ششم. تهران: فردوس.
    13. طالبیان، یحیی. (1378). صور خیال در شعر شاعران سبک خراسانی. کرمان: عماد.
    14. طباطبایی، سید محمد حسین. (1364). تفسیر المیزان. ناصر مکارم شیرازی (مترجم). جلد اول. چاپ دوم. قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
    15. قاضی هرسینی، احمد. (1384). آل یاسین. قم: نجابت.
    16. کلینی، ابوجعفر محمد. (بی‌تا). اصول کافی. جلد1 . تهران: دفتر نشر فرهنگ اهل بیت (ع).
    17. مطهری، مرتضی. (1364). امامت و رهبری. چاپ دوم: صدرا.
    18. 1مفید (الشیخ المفید)، محمّد بن محمّد. (1416). الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد. جلد دوم. بیروت: مؤسّسة آل البیت لإحیاء التراث.
    19. هاشمی، سید احمد. (1379). جواهر البلاغة. قم: مؤسسه الصادق للطباعة والنشر.

     

     

     

    - مقاله‌ها

    1- نجفی ایوکی، علی. (1391). «شگردهای فراخوانی شخصیت‌های سنتی». ادب عرب. سال چهارم، شماره 3، صص 17-46.

    2- هادی، روح‏الله و نصیری، زینب. (1392). «ساختار تشبیه در خسرو و شیرین و ویس و رامین». ادب فارسی. دوره 2، سال 3، شماره 2، صص 115 – 131.