واکاوی کاربردهای «حسن تعبیر» در ترجمۀ رمان «سواقی القلوب»

نوع المستند : مقاله پژوهشی

المؤلفون

1 دانشيار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبيّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ايران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبيّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ايران.

المستخلص

واژه‌­ها و عبارت­‌ها در هر جامعه، مطابق با فرهنگ آن جامعه به کار می‌روند؛ درحالی که ممکن است این واژه­‌ها با فرهنگ جامعۀ دیگر سازگار و مناسب نباشند. امروزه با گسترش ارتباطات، بیش­از پیش، شاهد تغیرات فرهنگی و اجتماعی در میان جوامع هستیم. این تغییرات توسط رسانه­‌ها، شبکه‌­های اجتماعی و همچنین نوشته‌­های داستانی و ... اعمال می­‌شوند؛ بنابراین مترجمان به عنوان پیشگامان این عرصه، نقش مهم و اساسی را در تقابل­‌های فرهنگی و اجتماعی دارند؛ ازاین­ رو انتظار می­رود مترجمان از تأثیرپذیری جامعه خود در برابر بار منفی برخی از واژه­‌ها و عبارت­‌ها جلوگیری کنند و عبارت­‌هایی را که با فرهنگ جامعۀ خود سازگار نیستند، تصحیح نمایند. در برخی از عبارت‌­های رمان «سواقی القلوب» واژه­‌هایی وجود دارند که در جامعه ما، تابو محسوب می­شوند و مترجم باید مناسب­­ترین راه را برای کاهش بار منفی این عبارت‌­ها به کارگیرد. حسن تعبیر راهکاری مناسب، برای ترجمه این نوع عبارت­ها به­‌شمار می‌­رود. در این پژوهش به بررسی میزان کاربرد حسن تعبیر در ترجمه رمان «سواقی القلوب» پرداخته‌­ایم و در صورت رعایت نشدن آن، ترجمۀ مناسب را­ ارائه داده‌­ایم  تا در ترجمۀ عبارت‌های مشابه از این روش­‌ها استفاده شود.

الكلمات الرئيسية


  1. منابع و مآخذ

    1. آذرتاش، آذرنوش (1391). فرهنگ معاصر غربی-فارسی. تهران. نشر نی.
    2. أولمان، استیفن (1986م.). دور الکلمة فی اللغة. ترجمۀ کمال بشر. ط القاهرة: الشباب.
    3. الجرجانی، عبدالقادر (1992م). «أسرار البلاغة». مصر. قاهرة. مطبعة المدني.
    4. حزبایی­زاده، محمّد (1396). «آب باریکه­ها». تهران. انتشارات هیرمند.
    5. راهبی، سیّده مرضیّه ­راهبی و فاطمه رافت و ملک نساء مبرهن یکتایی (1384). اخلاق جنسی در اسلام و غرب، دوّمین کنگره سراسری خانواده و مشکلات جنسی. تهران.
    6. الزرکشی، بدرالدّین. (1988م.). البرهان فی علوم القرآن. ط بیروت: دارالمیل.
    7. زرکوب، منصوره و عاطفه صدیقی (1392). «تعدیل و تغییر در ترجمه، چالش­ها و راهکارها با تکیه بر ترجمۀ کتاب التّرجمة و أدواتها». پژوهش­های ترجمه در زبان و ادبیّات عربی. سال سوم شماره هشتم.
    8. شریفی، شهلا و فهیمه دارچینیان (1388). «بررسی نمود زبانی تابو در ترجمه به فارسی و پیامدهای آن». مجلۀ تخصصی زبان­شناسی و گویشهای خراسان. شماره یکم.
    9. صفوی، کوروش. (1373). «از زبان شناسی به ادبیّات». تهران: چشمه.
    10. عرب یوسف­آبادی، عبدالباسط و فرشته افضلی (1397). «بررسی سازوکارهای حسن تعبیر در ترجمۀ تابوهای رمان الهوی». پژوهش­های ترجمه در زبان و ادبیّات عرب. سال هشتم شماره نوزدهم.
    11. عرعار، سامیة و إکرام هاشمی (2016م). «إضطرابات اللغة و التواصل». مجلة العلوم الإنسانیّة و الإجتماعیّة. الجزائر. شماره بیست و چهارم.
    12. کجه­جی، إنعام (2005م). «سواقی القلوب». لبنان. بیروت. المؤسسة العربیّة للدراسات و النشر.
    13. مطهری، مرتضی (1388). «اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب». تهران: صدرا.
    14. موسوی، سجاد و ابراهیم بدخشان (1395). «بررسی حسن تعبیر در زبان فارسی». نشریّۀ پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی. سال ششم شماره دوازدهم.
    15. موسوی لاری، سیّد مرتضی (1391). «اسلام و سیمای تمدن غرب». دفتر انتشارات اسلامی. قم.
    16. نوروزی، علی و حمید عباس­زاده (1389). «حسن تعبیر در زبان و ادبیات عربی شیوه­ها و انگیزه­ها». مجلۀ زبان و ادبیّات عربی. شماره سوّم.
    17. نیومارک، پیتر. (1382). «دورۀ آموزش فنون ترجمه». ترجمۀ منصور فهیم و سعید سبزیان. تهران: رهنما.
    18. Allan, K. & k. Burridge (1991). Euphemism and Dysphemism: Language Used as Shield and Weapon. New York: Oxford University Press .
    19. Crespo Fernández, E. (2005), "Euphemistic Strategies in Politeness and Face Concerns". Pragmalingüística 13: 77-86.
    20. Inkelas, S. (2006)."Reduplication", in Keith Brown (ed. in chief), Encyclopedia of Languages and Linguistics. 2nd ed., Vol. 10. Oxford: Elsevier, Pp 417-419.
    21. Rawson, H. (1981). A Dictionary of Euphemisms and Other Doubletalk. New York: Crown Publishers, Inc.
    22. Redfern, W.D. (1994), "Euphemism". In: The Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford .Volume 3, S. 1180-1181.
    23. Warren, B. (1992), "What Euphemisms Tell Us about the Interpretation of Words". StudiaLinguistica, 46(2), 128-172.